Procesverbetering op de Centrale Scopendesinfectie van een ziekenhuis

Nieuwe apparatuur, nieuw proces 

Vaak is nieuwe huisvesting, nieuwe apparatuur, uitbreiding of nieuwe regelgeving aanleiding om de werkprocessen eens onder de loep te nemen. Soms is er ook expliciet noodzaak om de werkomstandigheden te verbeteren, bijvoorbeeld omdat er fysieke of mentale klachten zijn. In het specifieke geval van de centrale scopendesinfectie van een ziekenhuis (waar de endoscopen gebruikt voor inwendige kijkonderzoeken en -operaties worden gereinigd), gaven zowel de aanschaf en uitbreiding van nieuwe apparatuur, als de werkomstandigheden aanleiding om het proces te verbeteren. 

Proces boven werkomstandigheden

Het proces van reinigen van endoscopen vraagt een specifiek protocol met stappen die nauwkeurig worden gevolgd (van handmatige voorreiniging, wassen en desinfecteren, drogen van de scopen in een speciale droogkast, en het weer uitgeven van de scopen binnen de houdbaarheidsdatum). Naast specifieke expertise vraagt dit specifieke apparatuur en installaties, bijvoorbeeld voor de afzuiging en het doseren van de chemische desinfectiemiddelen. Ook is een centrale locatie binnen het ziekenhuis handig vanwege de vele logistieke bewegingen. Cruciaal is een goede ‘vuil/schoonscheiding’, om te voorkomen dat er kruisbesmetting plaatsvindt tussen zojuist gereinigde en nog vuile scopen. Er wordt daarom gebruik gemaakt van een 'vuile’ en een ‘schone’ ruimte. In de oude situatie moesten daarvoor de scopen van de ene naar de andere ruimte worden gebracht, met alle risico's van dien (medewerkers die tussentijds moeten omkleden en het handmatig reinigen van bakken en karren waarin de scopen vervoerd worden). De medewerker en de werkomstandigheden raken zo soms ondergeschikt aan het kwetsbare proces.

De nieuwe werkomgeving en werkwijze hand in hand 

In de nieuwe situatie worden dubbelzijdige endoscopenwasmachines voorzien, zodat de scopen na het wassen direct in de schone ruimte uit de wasmachine kunnen worden gehaald, hierdoor valt al één risicovolle transportbeweging weg. Deze nieuwe machines vragen echter ook op andere vlakken een nieuwe werkwijze. Samen met de medewerkers en op basis van informatie van de leverancier is in kaart gebracht welke handelingen veranderen en welke accessoires nodig zijn (bijvoorbeeld een bord met adapters voor het aansluiten van de scopen op de spoelleidingen in de machine). Ook zijn de huidige knelpunten in kaart gebracht op het gebied van veiligheid, ergonomie en efficiëntie. Vervolgens zijn alle stappen gevisualiseerd en op basis van de geldende ergonomische normen en richtlijnen de benodigde loop- en werkruimte bepaald. In overleg met de deskundigen Infectiepreventie en Steriele Medische Hulpmiddelen van het ziekenhuis, en op basis van specifieke geldende regelgeving zoals het kwaliteitshandboek Reiniging en Desinfectie Flexibele Endoscopen, zijn daarnaast aanvullende eisen voor een veilig en schoon proces in kaart gebracht en vertaald naar randvoorwaarden aan het proces en de ruimte.

Het proces tastbaar en testbaar maken 

Op basis van bovenstaande is een ideale indeling en minimale oppervlakte voor de nieuwe ruimte bepaald, waarmee het ziekenhuis een geschikte ruimte kon zoeken. In overleg met de medewerkers en deskundigen is het nieuwe verbeterde werkproces gedefinieerd, vastgelegd en middels een mock-upsessie op ware grootte getest en aangescherpt. Hiervoor is de ruimte en indeling op ware grootte uitgezet middels tape en met behulp van allerhande hulpmiddelen (tafels, bakken, karren) is het proces met de medewerkers stap voor stap doorlopen. Enerzijds heeft dit als doel de beoogde ruimte, indeling, hulpmiddelen en processtappen te toetsen, anderzijds wordt het nieuwe proces hiermee tastbaar en is het een eerste stap voor de medewerkers om zich de nieuwe werkwijze eigen te kunnen maken. 

Wij hebben processen verbeterd in de volgende projecten: 

• Scenariostudie centralisatie Centrale Sterilisatie Afdeling ziekenhuis 
• Visie, procesoptimalisatie en ontwerp van een geïntegreerde spoedeisende hulp, intensive care en eerste hart hulpafdeling. 
• Procesoptimalisatie cameratoezicht en deursturing penitentiaire inrichting 
• Nieuwe bedienwijze bruggen en sluizen 
• Nieuw werkproces scopendesinfectie ziekenhuis 
• Verbetering logistieke proces op de intensive care